Tình không biên giới

Đây là một câu chuyện viết về chiến tranh, mà trong đó, nổi bật là tình đồng đội, đồng chí, tình bạn bè, tình quân dân, tình hữu nghị quốc tế...

Tưởng chừng là một cuốn tiểu thuyết nói về tình yêu trai gái như cách nghĩ thông thường của mọi người, nhưng “Tình không biên giới”, dài gần 300 trang của nhà văn nữ Kim Quyên, Nhà Xuất bản Hội Nhà văn 2017, lại là một câu chuyện viết về chiến tranh, mà trong đó, nổi bật là tình đồng đội, đồng chí, tình bạn bè, tình quân dân, tình hữu nghị quốc tế…, tình yêu trai gái thuần túy chỉ như một chút gia vị cho lãng mạn câu chuyện.

Có lẽ trong rất nhiều cuốn tiểu thuyết viết về chiến tranh qua các cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ, và chiến tranh biên giới Tây Nam- phía Bắc, gần như hầu hết chỉ viết về các cuộc chiến, các trận đánh, các chiến dịch lớn nhỏ…, viết về người lính,  hiếm thấy cuốn tiều thuyết nào nói về một công việc tưởng chừng chẳng liên quan gì đến chiến tranh, nhưng lại nếm trải đủ mùi của chiến tranh: Nghề dạy học- nghề đào tạo những “kỹ sư tâm hồn”.

Nhà văn Kim Quyên

“Tình không biên giới”, có thể nói như là cuốn tiểu thuyết đầu tiên viết về cái nghề hiền hòa này, cái nghề của tương lai, nghề “trồng người” tạo “nguyên khí quốc gia”, nhưng không phải trong một khung cảnh hòa bình, nên thơ, yên bình, mà trong bối cảnh cuộc chiến tranh đang diễn ra rất ác liệt, tàn khốc, đầy thử thách một mất một còn thời kỳ sau chiến dịch Mậu Thân 1968- 1969.

Và đây là câu chuyện xúc động, nhân văn của những người giáo viên tương lai về tình người, tình bạn, tình đồng đội đồng chí, tình quân dân, tình hữu nghị của hai dân tộc Việt Nam- Campuchia trong cuộc chiến có chung kẻ thù đế quốc Mỹ.

Ngay từ những trang đầu của tiểu thuyết “Tình không biên giới”, không khí chiến tranh đã khét mùi bom đạn, tanh mùi máu người, đã cảm thấy thót tim khi những giáo sinh đang vượt qua những cánh đồng “chó ngáp”, “đụng” ngay trận càn bằng trực thăng của Mỹ thiếu điều muốn lật tung từng gốc tràm, găm từng viên đạn vào tim những giáo sinh nhỏ bé, mà trong đó có Thơm, một nữ sinh trong thành phố tình nguyện theo cách mạng, chấp nhận hy sinh gian khổ, để học làm một cô giáo cách mạng.

Có thể hay khóc mỗi khi gặp chuyện buồn, nhưng lại rất mạnh mẽ khi đối diện với những gian khổ tưởng chừng vượt ngưỡng chịu đựng của con người. Có thể mơ mộng những chuyện “trời ơi” như một món ăn ngon, nhưng lại sẵn sàng nhường cho nhau những gì tốt nhất, đẹp nhất, giành phần mình thiệt thòi trong niềm vui. Có thể vừa đối diện với sự mất mát hy sinh đau buồn, đã ngay lập tức bình tâm, tỉnh trí để tập trung vào nhiệm vụ học tập…

Som Bách, người thầy giáo Campuchia mang nửa dòng máu Việt, nhân vật trung tâm thứ hai trong Tình không biên giới, là một trí thức Campuchia nhiều tài năng, nhiệt tình, có tấm chân tình nồng hậu với bạn bè Việt Nam, anh như tượng trưng một sợi dây tình nối tình cảm của hai dân tộc Việt Nam- Campuchia với nhau.

Mối tình của Som Bách với Thơm, cho dù chỉ mơ hồ qua những lời đối thoại, qua những bức thư, qua sự giúp nhau trong học tập, giảng dạy và sinh hoạt, nhưng thấy rõ chân tình nồng hậu, là một tình yêu trong sáng đến trong veo, không gợn chút gì. Chính tình yêu thầm của đôi trai gái Thơm- Som Bách trong hoàn cảnh khói lửa chiến tranh, giống như một bản tình ca ngọt ngào.

Từ những dòng chữ Kh’Mer đơn giản nhưng lạ lẫm đến những phong tục khác lạ với người Việt trong Tết Oc Om Boc, Chon Chnam Thmay… Những trang viết này đã tạo không khí sinh động, như một cách cân bằng sự căng thẳng đến nghiệt ngã của cuộc chiến tranh hủy diệt.

Và cuộc giải cứu ngoạn mục của người anh em Việt Nam, như một khẳng định sắt son về tình hữu nghị của hai dân tộc keo sơn gắn bó, mà đại diện là Thơm- Som Bách…

Ngay trong khi cuộc chiến tranh còn rất ác liệt, chưa định được ngày chiến thắng, ngày hòa bình, nhưng lãnh đạo cách mạng đã chăm lo cho việc giáo dục, đào tạo “nguyên khí” cho đất nước.

“Tình không biên giới” là một tiểu thuyết không có những yếu tố câu khách thời thượng trong nội dung như các mâu thuẫn xung đột tình cảm có kịch tính cao, hay trong cấu trúc các chương có tính kỹ thuật đánh đố độc giả, nhưng lại khá hấp dẫn để đọc liền một mạch từ đầu đến cuối bởi cách kể chân phương, giản dị, gần gũi.

Và đây cũng chính là phong cách văn chương của nhà văn nữ Kim Quyên cuốn hút độc giả.