Chuyện tình Xiêm Riệp

Tiếp sau thành công của một loạt truyện ngắn, cùng với việc rinh giải Ba (không có giải Nhất) cuộc thi tiểu thuyết lần thứ IV của Hội Nhà văn Việt Nam (2011-2015) cho cuốn “Dư chấn 3,5 độ richter”, cứ ngỡ đâu Nhà văn An Bình Minh sẽ “xả hơi”. Nhưng không, hóa ra ông vẫn lặng lẽ thu mình “cày ải” và vẫn thủy chung với truyện ngắn.

15 truyện trong tập sách này vẫn là sự tiếp nối mạch nguồn của một nhà văn từng một thời mặc áo lính, bên những chuyện “cập nhật” đời sống hôm nay, là mảng đề tài đề tài chiến tranh (chiếm gần một nửa trong tập truyện). Ông bảo phải viết để trả nợ ký ức. Đó là trận mạc chống lại cuộc tập kích chiến lược bằng “siêu pháo đài bay B.52” của Mỹ trên đất Bắc; là đồng đội mới hôm trước vẫn cùng nhau nói cười vô tư, xúm xít quanh con chó tên Đốm (Tôi và Đốm), ria mép còn măng tơ, nhưng lại có thể bắn một lúc 21 quả đạn pháo trung cao mỗi quả nặng gần 30 kilogam - cái con số mà chiến sĩ Hồng quân Liên Xô cao lớn đã lập kỷ lục tại thung Rua trong chiến tranh Vệ quốc, để rồi hôm sau chỉ còn lại một “ống bơ không đầy” trong hầm pháo, thịt xương bay khắp nơi. Ký ức của người lính là những đồng đội vừa ra khỏi cuộc chiến 10 năm (1965-1975) lại hòa vào đội quân tình nguyên sang Campuchia giúp bạn để rồi chỉ còn dòng tên trong các buổi phát thanh Nhắn tìm đồng độ

Chuyện tình Xiêm Riệp kể về người lính lớp sau của tác giả và đồng đội. Thuấn một chàng trai vừa học xong Đại học Y, chưa qua thực tập lấy bằng đã nhập ngũ theo lệnh Tổng động viên 1979. Anh không lên biên giới phía Bắc, đánh quân Trung Quốc xâm lược mà lại được điều sang Campuchia, bổ sung vào Trạm quân y Tiểu đoàn đặc công. Trong trận tập kích vào trại tù nhốt thân nhân của những người “phản bội chế độ” Khmer đỏ, đơn vị Thuấn đã giải thoát cho hơn 300 người, trong đó có cô gái trẻ Pơrăm. Trong khi hầu hết những người dân Campuchia đều dắt díu nhau về quê thì cô gái tiều tụy có tên Porăm cứ bám riết lấy tiểu đội cứu thương của Thuấn không chịu rời. Hỏi ra mới biết cô không còn chỗ nương tựa, bố mẹ và người an trai đã bị Khmer đỏ hành quyết. Lũ coi trại lấy cô làm quà dâng Ăng-ka, để “thượng cấp thoa mãn thú tính trên thân xác con gái của xe - Nếu cứ để Porăm thân cô thế cô lang thang 9 quê không chốn nương thân, chắc hẳn cô sẽ lạ ? vào tình cảnh cũ? Tình thế chẳng đặng đừng, Du Thuấn phải để Porăm tá túc cạnh Trạm quân y Tiểu đoàn, nơi anh vừa được đề bạt trạm phó.

Sau hơn nửa năm họ sống gần nhau, một bên là anh Bộ đội nhà Phật (tên của người dân Campuchia đặt cho quân tình nguyện Việt Nam) tốt bụng, chân thật, chưa một mảnh tình vắt vai và cô gái trẻ xinh đẹp, thông minh, chăm chỉ cần mẫn giúp chăm sóc thương binh và dạy tiếng Kheme cho bộ đội để rồi cái điều “phải đến đã đến”. Họ yêu nhau, khi bộ đội Việt Nam hoàn thành nghĩa vụ rút về nước, Thuấn trở lại sống cùng Porăm trong ngôi nhà của bố mẹ cô ở Xiêm Riệp.

Sau 20 năm nhọc nhằn mưu sinh, họ đã có một mái ấm hạnh phúc với hai con gái một con trai, kinh tế sung túc. Pơrăm bằng sự thông minh khéo léo của mình đã sớm trở thành cô chủ nhỏ xinh đẹp của Công ty cá Biển Hồ có chi nhánh xuất khẩu gần khắp cả nước. Đúng lúc ấy thì Porăm bất ngờ đòi ly dị. Đến lượt Thuấn trở nên thân có thể cô, các con anh đã lấy họ mẹ để được học lên  

Trải qua những giằng xé, bác sĩ Thuấn quyết tìm cho ra nguyên - nhân - ly - hôn để giúp anh yên lòng ở lại Campuchia giữ gìn dòng máu của mình. Anh không tin Porăm vì tham sàng bỏ ngãi mà quên nghĩa tình xưa và hơn thế vẫn muốn lưu giữ ký ức về một cô gái tóc rối năm xưa, giữa rừng bám theo anh không dời nửa bướ Bởi thế dù đã tìm được cái nguyên nhân lạnh lùng, anh vẫn tự dối lòng khỏa lấp. Pơrăm một bà chủ nhỏ xinh đẹp, hấp dẫn. Trong công việc kinh doanh cô thường xuyên đi đây, đi đó, tiếp xúc với nhiều đại gia trẻ cùng quê cũng mới nổi như cô. Những điều thuận lợi đó là điều kiện cần có đủ để cô “xét lại” cuộc hôn nhân dị chủng của mì

Di Chuyện được bố cục trong một không gian, thời gian khá chặt chẽ. Nó mở đầu bằng chính cái kết thúc với một chút có hậu. Thuấn sống trong ngôi nhà tuềnh toàng ở biên giới phía đông Campuchia. Cuộc tình của anh là chuỗi hồi ức diễn ra trong sự ngóng trông, thấp thỏm để cuối cùng anh được nói chuyện qua điện thoại với đứa con trai gọi về từ Hà Nội khi vừa hạ xuống sân

Bên những truyện về đề tài chiến tranh, An Bình Minh còn có những tác phẩm phản ánh cuộc sống đương đại khá sắc sảo như: Ly thân thời 4.0, Vợ chồng hề; Công trình thế kỷ, Ngôi nhà trên đỉnh Thung Lau, Gió thoảng, Về thôi con, Oh! Bố với giọng văn dí dỏm, lý giải tình cảm cuộc sống với một chút triết lý nhẹ nhà

Từng làm đủ nghề trong quân đội, Nhà văn An Bình Minh kinh qua chiến đấu trên nhiều chiến trường. Vốn sống của ông về mảng đề tài chiến tranh trầm tích phong phú, còn nhiều hứa hẹn. 

Trước đó, ông đã có hơn 20 năm làm báo, làm phóng viên, biên tập viên, đến chỉ đạo xây dựng nội dung tờ báo. Trong mảng đề tài cuộc sống mới, ông có nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết khá ấn tượng trong lòng bạn đọc và đồng nghiệp. Nhưng nhà văn Sương Nguyễn Minh từng nói: “Nghề dạy nghề, An Bình Minh hay sa vào tự biên tập quá khắt khe”.

Không hẳn một lời khuyên, nhưng tôi vẫn ước giá như ông mạnh dạn phóng bút như đã từng dùng mãnh xông pha ở chiến trường, chắc hẳn sẽ còn nhiều tác phẩm văn học ở mảng đề tài này hấp dân hơn.

NGUYỄN MINH NGỌC